Logo van droomwevers Droomwevers

ABC van de Wijsheid

An ancient Egyptian artwork depicting two figures, a seated person receiving an anointing from a standing figure. Their attire and surrounding hieroglyphs highlight traditional Egyptian styles and symbols.
© worldhistory.org

A
Achnaton Egyptische farao WIJSHEID (ca. 1388 - 1351 v.Chr.)

Met een beetje tevreden zijn, is de grootste wijsheid.

Biography

Achnaton was een Egyptische farao. Hij staat bekend om het opgeven van het traditionele polytheïsme van Egypte en het introduceren van het Atenisme, oftewel de aanbidding rond Aten. Na zijn dood werden de monumenten van Achnaton ontmanteld en verborgen, werden zijn standbeelden vernietigd en werd zijn naam uitgesloten van lijsten van heersers.

Hij is beschreven als "het eerste individu in de geschiedenis", maar ook als 'gek'. Achnaton staat bekend om zijn connectie met Toetanchamon, de unieke stijl en hoge kwaliteit van zijn beeldende kunsten en de religie die hij probeerde te vestigen.

Wijsheid

Je hebt vast dromen over wat je wil doen als je later groot bent. Misschien wil je wel voetballer worden, een goede dokter of een beroemde filmster. Maar heb je weleens bedacht wat je gaat doen als je dat hebt bereikt? En wat als je jouw droom niet kunt waarmaken?

Achnaton leefde in het oude Egypte, en was daar de grote leider, de farao. Toen hij aan de macht was, besloot hij het helemaal anders te doen dan zijn voorgangers. Hij maakte een einde aan de grote ceremonies in tempels en de macht van de priesters. Hij gaf de mensen en zichzelf de ruimte om het leven op een eenvoudige manier vorm te geven.

Met zijn beslissing liet hij zien dat het niet draait om status of pracht en praal. Wat telt is niet de rijkdom of macht die je hebt, maar hoe je daarmee omgaat. Dat geldt voor iedereen: of je nou een succesvolle voetballer of acteur bent, of uiteindelijk iets doet wat je minder leuk vindt. Als je met het kleine genoegen neemt, worden de doelen minder belangrijk. Daarom zei Achnaton: met een beetje tevreden zijn, is de grootste wijsheid.

Bij wie zie jij deze wijsheid? En met welke kleine dingen kun jij tevreden zijn?

Uiteindelijk zijn we, ondanks verschillen in cultuur, ras of religie, allemaal familie – de grote familie van mensen.

Score

Score Download Score Play Video
Painting of a person standing under two tall purple trees with birds and butterflies flying amidst falling blossoms on a blue background.
© Door Wietske Otter

B
Simone de Beauvoir Franse schrijfster, filosofe VRIJHEID (1908 – 1986)

Vrij willen zijn betekent ook anderen vrij laten.

Biography

Franse existentialistische filosoof, schrijver, sociaal theoreticus en feministische activist. Hoewel ze zichzelf niet als een filosoof beschouwde, had ze een grote invloed op zowel het feministische existentialisme als de feministische theorie.

Beauvoir schreef romans, essays, biografieën, autobiografieën en monografieën over filosofie, politiek en sociale kwesties. Ze won in 1954 de Prix Goncourt, in 1975 de Jeruzalemprijs en in 1978 de Oostenrijkse Staatsprijs voor Europese Literatuur. Ze stond ook bekend om haar open, levenslange relatie met de Franse filosoof Jean-Paul Sartre (Nobelprijswinnaar).

Vrijheid

Vrijheid is ingewikkeld. En best heftig want opeens is er veel je eigen pakkie-an. Maar let op! Vrij zijn betekent niet alleen aan jezelf denken.

Alleen samen kunnen we vrij zijn. In je uppie heeft niemand er iets aan.

Vergelijk het leven met een verhaal. Jij bent de hoofdrolspeler van jouw verhaal. Alles wat je doet en laat maakt dat jij jij bent. Maar er zijn ook anderen. Zij zijn de hoofdrolspeler van hun eigen verhaal. Misschien spelen jullie ook een rol in elkaars verhaal. De wereld is gevuld met anderen en jij bent daar ook één van. Snap je het nog? Het leven is een web van verhaallijnen die naast elkaar lopen en samenkomen.

Wanneer je anderen alleen als onderdeel van jouw verhaal ziet dan onderdruk je hun verhaal. Dat is gemeen maar ook zonde! Onze verhalen zijn namelijk van elkaar afhankelijk. Beeld je in: hoe word je profvoetballer zonder elftal; een waardevolle vriend zonder maatje; een succesvolle kok zonder eters…

Hoe zie jij anderen? We kunnen elkaar niet kennen zoals onszelf maar we weten dat de ander ook hoofdrolspeler is. Hoofdrolspelers moeten vrij zijn om hun eigen keuzes te maken.

We hebben elkaar nodig om vrije spelers te kunnen zijn.

Ik zie jou vrij, jij ziet mij vrij.

Score

Score Download Score Play Video
An abstract artwork with a central figure that resembles a bird or dragon, surrounded by swirling lines and shapes in various colors. It is reminiscent of modern or post-modern abstract expressionism, characterized by its emphasis on color, form, and emotional experience.
© Erik-Jan Kruyssen, n, Aug 25, 2013 at 3:35

C
Confucius Chinese filosoof en politicus SCHOONHEID (551 - 479 v.Chr.)

Alles heeft zijn schoonheid, maar niet iedereen ziet haar. — Stefan Langeslag, schrijver

Biography

Hij was een poosje actief in de politiek, maar uit onvrede over de heersende machthebbers besloot hij om de mensen onderwijs en adviezen te geven. Samen met zijn leerlingen reisde hij hiervoor het hele land door. Het waren vooral lessen over hoe met elkaar om te gaan. Hij stichtte het Confucianisme. Dat is niet echt een religie, maar meer een levensleer. Na zijn dood werden zijn wijsheden verzameld door zijn leerlingen. Deze ‘Gesprekken’ zijn opgeschreven in de vorm van vragen en antwoorden.

Schoonheid

Wat wil jij worden als je later groot bent? Dokter, bakker, acteur of actrice? Of misschien iets anders wat je leuk en belangrijk vindt?

Confucius groeide lang geleden op in een arm gezin in China. In die tijd kon niet iedereen naar school en arme kinderen gingen bij hun eigen familie in de leer. Zij mochten niet zelf kiezen wat zij later wilden worden. De keizers en de rijken vonden de arme mensen maar dom en keken op hen neer. De armen waren bang dat zij er niet echt toe deden en dat maakte hen ongelukkig.

Confucius was slim, werkte hard en door te reizen leerde hij veel over het leven. Daarom ging hij lesgeven aan alle mensen die meer te weten wilden komen, of ze nu rijk of arm waren, De arme mensen waren blij met zijn lessen. Zij leerden dat iedereen gelukkig kan zijn. Want als je goed kijkt, kun je in alles iets moois vinden.

Vind jij iemand uit je klas onaardig of raar? Als je hem of haar leert kennen, dan blijkt diegene misschien wel heel slim, lief of grappig te zijn. En word je chagrijnig als het regent? Kijk dan maar eens goed naar hoe de regen zorgt voor de planten en de bloemen.

Play Video
Colorful circular artwork featuring diverse people around a planet, conveying global unity and interconnectedness.
© "One" door Helena Arturaleza & Vondo

D
Tanny Dobbelaar Nederlandse filosofe (geb. 1951)

Familie is meer dan vader en moeder.

Biography

Tanny Dobbelaar studeerde filosofie aan de Universiteit Utrecht. Zij trok in januari 2020 landelijke aandacht met haar proefschrift: Family History, Relatives, Roots and Databases. Eerder publiceerde ze Familieverhalen, Schrijven met Montaigne en Heftig vel (ism fotograaf Adrienne Norman), waaruit verschillende nationale en internationale tentoonstellingen voortkwamen. Ook recenseert ze filosofieboeken voor Trouw.

Familie

Ken jij al je familie? Al je oma’s, opa’s, ooms, tantes, neefjes en nichtjes? Waarschijnlijk niet allemaal. Dit komt omdat we heel veel mensen in onze families hebben. Jij hebt twee ouders. Je moeder en vader hebben ook twee ouders. Als je teruggaat in de tijd zul je honderden, duizenden overgrootouders tegenkomen. Ga je nog verder terug, dan kom je uit op chimpansees, vogels, reptielen, vissen. We hebben een connectie met al het leven op aarde. Maar voelt al dit leven en al deze mensen als familie?

Wat is jouw familie en waarom voel je je verbonden aan ze? Sommige mensen hebben een vader of moeder die er later bij zijn gekomen. Veel mensen voelen meer verbinding met deze mensen dan die normaal gesproken hun ‘familie’ zijn. Vandaag de dag zien we dat veel meer kinderen worden opgevoed door mensen die niet biologisch hun ouders zijn.

Je familie is niet alleen biologisch. Je familie zijn de mensen die je opvoeden. Die liefde en geborgenheid geven en die er voor je zijn in moeilijke tijden. Mensen die je inspireren om dingen uit te proberen, te ontdekken, te experimenteren. Je familie zijn ook de mensen die je leren wat goed en fout is. Wat wel en niet mag en je advies geven hierover. Wie is de belangrijkste familie voor jou? (OF: Wie zijn de belangrijkste familieleden voor jou?) En hoe komt dat?

Uiteindelijk zijn we, ondanks verschillen in cultuur, ras of religie, allemaal familie – de grote familie van mensen.

Score

Score Download Score Play Video
Surreal landscape with a tree of life, birds, and whimsical elements.
© Kees Thijn

E
Desiderius Erasmus Nederlandse theoloog en filosoof (1466, Rotterdam - 1538, Zwitserland)

Zonder vreugde verdient het leven de naam van leven niet.

Biography

Goed onderwijs vond hij belangrijk. In Rotterdam is een universiteit naar hem vernoemd.

Zijn beroemdste boek is de Lof der Zotheid. De hoofdpersoon, de Zotheid, legt daarin uit dat de wereld niet zonder haar kan. Dit was voor Erasmus een manier om kritiek te hebben op de maatschappij.

De katholieke kerk was machtig in die tijd. Erasmus was een voorstander van verdraagzaamheid tussen de verschillende geloven, met uitzondering van de Joden. Die werden toen erg gediscrimineerd en helaas liet ook Erasmus zich daardoor beïnvloeden.

Vreugde

Als je om je heen kijkt, zie je dat iedereen anders is. Iedereen heeft andere ouders, hobby’s en andere dingen waar hij goed in is. Mensen kunnen uit een ander land komen, een andere taal spreken of in een andere god geloven.

Soms eet of kleedt iemand zich op een andere manier dan we zelf gewend zijn. Dat is wel eens moeilijk te begrijpen. Je zou dan kunnen denken dat zo iemand raar is. Maar is dat echt zo?

Erasmus dacht hierover na. Hij vond dat je altijd je best zou moeten doen om een ander persoon beter te begrijpen. En dat je, ook als dat niet lukt, diegene toch moet respecteren. Wanneer je de mensen die je niet kent met dezelfde vriendelijkheid tegemoet treedt als de mensen die je liefhebt, dan krijg je deze vriendelijkheid terug.

Erasmus vond het belangrijkste in het leven om jezelf en anderen blij te maken. Wie de beste of de slimste is, maakte volgens hem niet uit. Het belangrijkste is dat je plezier hebt in wat je doet en anderen laat doen wat zij leuk vinden.

Play Video
A vibrant, abstract painting with a surreal landscape and a face peeking out from behind the trees.
© Do May

F
Anne Frank Duits-Nederlandse dagboekschrijver (1929 – 1945)

Onze grootste angsten zijn de draken die onze mooiste schatten bewaken.

Biography

Anne Frank was Joods en vluchtte met haar familie naar Amsterdam vanwege de vervolging in haar geboorteland. Nadat Nederland in 1940 werd bezet door de Duitsers was ze ook hier niet meer veilig. De familie Frank besloot in 1942 onder te duiken.

Ruim twee jaar leefde Anne verborgen achter een boekenkast in een achterhuis aan de Prinsengracht, samen met haar familie en nog vier anderen. Tijdens deze periode schreef ze veel in haar dagboek.

De onderduikers werden verraden en Anne stierf in 1945 op vijftienjarige leeftijd in het concentratiekamp Bergen-Belsen. Na de oorlog werd haar dagboek door haar vader uitgegeven. Wereldwijd zijn er miljoenen exemplaren van verkocht.

Goedheid

Stel je voor dat er oorlog uitbreekt en Nederland wordt veroverd door een ander land. Dat jij en je familie behoren tot een groep mensen die door de veroveraar wordt vervolgd en vermoord. Om te overleven zul je dan naar een ander land moeten vluchten of een schuilplaats zien te vinden.

Anne Frank was van Joodse afkomst en zat in zo’n situatie. Ze verstopte zich in 1942 samen met haar zus en zes andere mensen in een huis in Amsterdam. Dit huis wordt ‘het Achterhuis’ genoemd omdat het huis een aantal keer verbouwd is en er daardoor veel hoekjes en kamertjes zijn. Gedurende twee jaar zaten ze daar ondergedoken, achter een boekenkast die als een deur kon draaien. Ze mochten geen geluid maken en niemand mocht weten dat zij nog leefden, want dan zou iemand hen kunnen verraden.

Vanaf het moment dat Anne Frank onderdook, hield ze een dagboek bij. Ze was toen 13 jaar oud. Anne schreef daarin dat ze schrijfster wilde worden. Ze schreef dat ze bleef geloven in het goede van de mens, ondanks de oorlog, de pijn en het verdriet. Zou jij dat ook kunnen in haar situatie?

Anne heeft de Tweede Wereldoorlog niet overleefd, maar haar dagboek wel. Dat is nu een wereldberoemd boek. Het Achterhuis, het huis waarin zij dus onderdoken heeft gezeten, is nu een museum. Veel mensen gaan daarheen, zou jij het ook leuk vinden om meer te weten te komen over Anne Frank?

Play Video
Vividly colored painting of a group of people in a desert landscape, under a full moon, with a mountainous horizon.
© Ida Roekevisch

G
Khalil Gibran Libanese schrijver, schilder (1883 – 1931)

Wie van zijn bezit iets weggeeft, geeft slechts weinig. Echt geven is zichzelf geven.

Biography

Kahlil werd in 1883 geboren in Libanon, maar woonde het grootste deel van zijn leven in Amerika. Hij werd maar 48 jaar oud. Nadat zijn moeder stierf aan tuberculose, ontwikkelde Gibran zich als kunstenaar. Hij wilde zijn gevoelens kunnen uiten en ging schilderen en schrijven. Met zijn gedichten werd hij wereldberoemd. Zijn belangrijkste boek heet De Profeet, waarin hij oosterse en westerse filosofieën samenbrengt. Het is geliefd onder zowel gelovigen als atheïsten.

Geven

Het is geweldig om een cadeautje krijgen met kerstmis, met je verjaardag of als je een diploma hebt behaald. Wanneer je er niet om gevraagd hebt is het zelfs extra leuk en kan het een echte verrassing zijn.

Als je verdrietig bent, word je dan blij van een nieuwe bal of een emmer stoepkrijt? Misschien wil je dan liever een knuffel van iemand die je lief vindt, iemand die naar je luistert en een arm om je schouder legt?

Kahlil Gibran vond dat jezelf aan iemand geven meer waarde heeft dan het geven van geld of bezit. Met ‘jezelf geven’ bedoelde hij dat je tijd, liefde en aandacht kunt geven aan iemand die dat nodig heeft. En dat je dat graag doet, zonder dat je er iets voor terug hoeft.

Dat kan zo simpel zijn als een lief telefoontje naar je oma. Je troost een vriend omdat hij verdriet heeft, of stelt hem gerust als hij bang is. Ook dan geef je een stukje van jezelf weg. En als je daarna gaat spelen en je ziet dat hij weer blij is en lacht, dan word je zelf ook blij en beleef je samen een mooie dag.

Play Video
A yellow flower faded into vivid tulips in full bloom, set against a serene sky.
© Wim en Vera Tielemans - exto.nl

H
Zora Neale Hurston Amerikaanse schrijfster, antropologe en folkloriste (1891 - 1960)

Waardeer het buitengewone wonder van het leven. — Eliane Zwart, Schrijver

Biography

Zora was een Amerikaanse schrijfster, antropologe en folkloriste. Ze schreef mn over zwarte mensen, die door andere zwarte en witte mensen niet als gelijkwaardig werden behandeld. Hurston was tevens een vertegenwoordiger van de Harlem Renaissance waarin de zwarte onderdrukte bevolking zich zichtbaar maakte middels kunstvormen als muziek, dans en schrijven.

Leven

Soms lijkt het leven wel op een wonder. Stel: het is herfst en je loopt door het bos. Je eet een appel. Afgeleid door alle mooie kleuren neem je een hap van het klokhuis. Bah, dat voelt raar. Je spuugt een pit op de grond. Dat kleine zwarte dingetje groeit weer uit tot een hele appelboom. Echt wonderlijk. Ook is het bijzonder om te bedenken dat we allemaal ooit zo klein zijn geweest, dat we in de buik van onze moeders pasten. Of het ontstaan van het leven. Dat is pas magisch. Nog geen enkele wetenschapper heeft leven op een andere planeet ontdekt. Maar hoe bijzonder het leven ook is, dingen die je elke dag doet, wennen nou eenmaal snel. Elke dag naar school… Elke dag een appel eten… Elke dag je tandenpoetsen… En weer naar bed… Saai… Andere dingen wennen gelukkig nooit. Maar als je goed oplet, zit er ook in elke gewone dag iets buitengewoons. Iets wat die dag net even wat spannender maakt dan andere dagen. Of juist verdrietiger, of mooier. Als we wat meer op de uitzonderingen letten, dan op de regel, worden we elke dag verrast. En juist dat maakt het leven zo bijzonder.

Score

Score Download Score Play Video
Fantasy art: A young girl with red hair and a blue dress stands in awe of a majestic green dragon amidst a lush forest.
© Laura Diehl - ldiehl.com

I
Luce Irigaray Belgische filosofe (geb. 1930)

De ware wijzen zijn kind gebleven of opnieuw geworden.

Biography

Luce is een in België geboren Franse feministe, filosoof, taalkundige, psycholinguïst, psychoanalyticus en cultuurtheoreticus. Haar eerste en meest bekende boek is Speculum of the Other Woman (1974), waarin de teksten van verschillende beroemde filosofen worden geanalyseerd. In haar onderzoek naar de aard van gender, taal en identiteit Irigaray gebruikt ze drie verschillende modi : de analytische, de essayistische en de lyrisch/ poëtische. Ze is ook actief in de vrouwenbewegingen in zowel Frankrijk als Italië.

Kinderen

Als kind wou ik altijd volwassen worden. Er waren zoveel dingen waarvan mensen tegen mij zijden dat ik nog niet oud genoeg was. Dat ik eerst volwassen moest worden. En dus probeerde ik zo volwassen mogelijk te doen, zonder echt te weten wat dit inhoud. Ik begon mijn neus op te halen voor dingen als gek doen of spelen. Ik ging dure woorden gebruiken en denken dat als ik alles weet en heel slim over dingen spreek dat ik volwassen ben. Nu kijk ik hier anders tegen aan. Twee van de mooiste dingen aan kinderen zijn hun eerlijkheid en hun nieuwsgierigheid. Kinderen weten niet veel en daarom stellen ze vragen. Over ALLES. Ze willen weten hoe de wereld werkt en kijken hier daarom veel meer open naar. Als je vo lwassen bent, denk je dat dat je weet hoe dingen werken. Maar er is zoveel om te leren, het is onmogelijk om dat allemaal op te slaan. En dus doen we alsof we dingen weten. En hiermee halen we onszelf onderuit, want we kunnen niet meer eerlijk kijken naar alle andere dingen die nog te leren zijn. En dus verliezen we onze nieuwsgierigheid. Ik ben mijzelf langzaam weer gaan open stellen voor al deze dingen en het is één van de beste keuzes die ik gemaakt heb. Langzaam opnieuw kind worden.

Score

Score Download Score Play Video
Abstract art piece with geometric shapes and a monochromatic color scheme.
© Monica Mat

J
Carl Gustav Jung Zwitserse psychiater en psycholoog (1875 – 1961)

Alles hangt af van hoe we dingen zien. — Willy Cortius, Schrijver

Biography

Jung was een Zwitserse psychiater en psychoanalyticus die de grondlegger was van de analytische psychologie. Hij werkte als onderzoekswetenschapper in het psychiatrisch ziekenhuis Burghölzli en werkte tot 1913 samen met Freud.

Hij creëerde enkele van de bekendste psychologische concepten, waaronder synchroniciteit, archetypische verschijnselen, het collectieve onbewuste, het psychologische complex en extraversie - introversie.

Jung was ook een kunstenaar, vakman, bouwer en een productief schrijver. Veel van zijn werken werden pas na zijn dood gepubliceerd en sommige wachten nog steeds op publicatie.

Perspectief

Stel je eens voor dat je net een glas met je lievelingslimonade hebt gekregen, en je drinkt de helft op. Ahh, heerlijk! Je kijkt weer naar je glas, en denkt: oh wat jammer, het is al weer half op. Dan voel je je een beetje verdrietig. Maar je kunt ook denken: oh wat fijn, ik heb nog een beetje! En dan voel je je helemaal niet verdrietig, maar blij. Waar zou jij voor kiezen? Ja, alles hangt af van hoe je dingen ziet. Nog een voorbeeld: misschien is er bij jou thuis wel eens de badkamer opnieuw betegeld. Mooie perfecte tegeltjes worden dan op de muur geplakt. Maar als je er eentje laat vallen en het breekt in vele stukjes, is die onbruikbaar. Maar is dat wel zo? Misschien wel voor de badkamer, maar heb je wel eens gehoord van mozaïeken? Het is een kunstvorm waarbij je vele stukjes glas of tegel nodig hebt. Al die stukjes bij elkaar vormen dan een mooie plaat. In dat geval is een kapotte tegel helemaal niet onbruikbaar! Ook hier hangt alles af van hoe je dingen ziet. Zie je iets als positief of negatief? Zie je een hindernis of een mogelijkheid? Jij bepaalt!

Score

Score Download Score Play Video
A vibrant mural of a woman in a white dress, holding a scale, amidst a bustling cityscape with various figures and symbols.
© wikimedia

K
Dr. Martin Luther King Amerikaanse dominee en politiek leider (1929 – 1968)

Wees nooit bang om te doen wat juist is.

Biography

Martin Luther King was een Amerikaanse baptistenpredikant, activist en een van de meest prominente leiders in de burgerrechtenbeweging in de jaren vijftig. King bevorderde burgerrechten voor mensen van kleur in de Verenigde Staten door middel van geweldloosheid en burgerlijke ongehoorzaamheid, wat leidde tot zijn vervolging door de FBI.

In 1964 won King de Nobelprijs voor de vrede. Zijn beroemdste toespraak: 'I Have A Dream'.

In 1968 werd hij vermoord.

Later werd Martin Luther King Day in de Verenigde Staten als feestdag ingevoerd. De feestdag valt jaarlijks op de 3de maandag in januari, rond de tijd van Kings geboortedag (15 januari).

Moed

Martin Luther King leefde in een tijd en plaats waarin zwarte mensen als minder dan de rest werden beschouwd. Ze mogen niet dezelfde zitplaatsen of toiletten gebruiken als de blanken. Alles was gescheiden en als gevolg daarvan waren veel zwarte mensen uitgesloten van het normale dagelijkse leven.

Martin Luther geloofde dat ieder mens gelijk is, en omdat hij dat meende, sprak hij zich uit tegen de slechte behandeling van zwarte mensen. Hij wilde vrijheid, rechtvaardigheid, respect en gelijke kansen voor iedereen die onderdrukt werd. Hij zou er alles aan doen om die boodschap over te brengen. Hij zou gearresteerd kunnen worden en de Amerikaanse regering zou hem als een vijand kunnen zien, maar hij was nergens bang voor. Hij was nooit bang om de waarheid te spreken, hij geloofde erin. Hij geloofde er zo sterk in dat hij, zelfs als zijn leven in gevaar was, nooit stopte.

Geloof is sterk. Als je iets gelooft, kun je er gemakkelijk naar handelen. Het is belangrijk om na te denken over waar je in gelooft en je positieve droom te volgen.

Vandaag eren en respecteren wij hem voor de keuzes die hij heeft gemaakt, om te vechten voor wat hij geloofde dat het juiste was om te doen.

Denk je dat jij hetzelfde kunt doen? Net als Martin nooit bang zijn om de waarheid te vertellen?

Score

Score Download Score Play Video
A serene landscape featuring a large, old tree with red leaves in the center of a forested area. The tree stands tall and majestic, surrounded by lush greenery and a winding path leading towards it.
© willem Glaudemans

L
Lao Tse Chinese filosoof (604 - 507 v.Chr.)

Een dikke boom begint als een teer twijgje. — Lindsay James Martin, schrijver

Biography

Lao leefde in de zesde eeuw voor Christus in China, in ongeveer dezelfde tijd als Confucius. Hij wordt gezien als de grondlegger van het Taoïsme. De naam Lao Tse betekent Oude Meester. Het verhaal gaat, dat hij een tijd als filosoof rondtrok, maar dat niemand naar hem wilde luisteren. Daarom besloot hij China te verlaten. Aan de grens kwam hij een poortwachter tegen. Deze haalde hem over zijn ideeën op te schrijven, zodat ze bewaard zouden blijven voor de toekomst.

Groeien

Een boom ontstaat uit een zaadje waaruit een plantje groeit. Dezelfde boom kan wel duizend jaar oud en honderd meter hoog worden. Zo is alles wat groot is, ooit uit iets kleins ontstaan en zijn de grootste bomen ook de oudste bomen.

Lao Tse vond dat de natuur de mensen iets kon leren over het leven. Om grote dingen te kunnen bereiken moet je klein beginnen, zorgvuldig zijn en vooral veel geduld hebben. Want groeien, of het nu een mens of een boom is, gaat heel langzaam.

Voordat bomen groot en stevig worden, zijn ze klein en buigzaam. Als de dunne takjes van een kleine boom even hard zouden zijn als de gigantische armen van de grootste boom, dan zouden ze afbreken in de wind. Om iets te kunnen bereiken, moet je jezelf dus wel eens aanpassen. In de loop der jaren zal de boom verder groeien en steeds groter en sterker worden.

Uit iets kleins kan veel groeien. Zo was Lao Tse ooit nog een kind, net als jij. Hij groeide uit tot een wijze man en is nu, duizenden jaren later, nog steeds bekend.

Play Video
A pair of boots, one with a blue lace and the other with a red lace, resting on a wooden surface.
© Sara Creek

M
Iris Murdoch Ierse en Britse romanschrijver en filosofe (1919 – 1999)

Tussen zeggen en doen, zijn veel paar schoenen versleten.

Biography

Ze is vooral bekend om haar 26 romans over goed en kwaad, seksuele relaties, moraliteit en de kracht van het onbewuste. Met haar roman The Sea, the Sea (1978) won ze de Booker Prize. Ze schreef ook toneelstukken, gedichten en filosofische werken. In 1987 werd ze door koningin Elizabeth II tot Dame benoemd voor haar verdiensten voor de literatuur.

Tijdverspilling

Tussen zeggen en doen zijn veel par schoenen versleten Hoe vaak hoor je iemand wel niet vertellen over grootse plannen die ze willen ondernemen en uiteindelijk gebeurd niks? Hoe vaak heb je zelf een plan gehad en het om wat voor reden dan ook toch niet gedaan? Het antwoord is waarschijnlijk vaak. Dit is niet gek, in tegendeel, het is iets menselijks. We hebben allemaal doelen, verlangens en wensen. Ik wou als kind bizons jagen met de cowboys in Amerika. Ik heb dit nog steeds niet gedaan. Want om dit te kunnen doen, moet ik leren jagen, boogschieten, cowboys leren kennen, naar Amerika reizen, Engels leren spreken, enz. Dit zijn best wel veel vaardigheden voor een zes jarig kind om allemaal onder de knie te krijgen. Ik had dit natuurlijk allemaal wel kunnen doen, maar als kind vond ik de basisschool al genoeg werk. Maar het feit blijft. Als je iets echt graag wilt, zul je ervoor moeten werken. Je wordt niet zomaar een astronaut, brandweerman of professioneel voetballer. Het kost werk. Je zult risico’s moeten nemen. En dit is eng, want uiteindelijk weet je niet of je dromen waar worden. Vandaar dat mensen veel zeggen, maar voor ze het zullen doen zullen ze veel paar schoenen verslijten.

Score

Score Download Score Play Video
A colorful abstract art piece with a cartoon-like face in the center, surrounded by vibrant circles and splashes of color.

N
Friedrich Nietzsche Duits filosoof, componist en dichter (1844 – 1900)

Wees meester en vormgever van jezelf. — Stefan Langeslag, schrijver

Biography

Hij wordt ook wel ‘de filosoof met de hamer’ genoemd omdat hij op de ideeën van die tijd “insloeg”. Hij verklaarde bijvoorbeeld God dood.

In zijn werk ‘Also sprach Zarathustra’ schreef hij over de Übermensch. Deze benaming is later - in een andere betekenis - overgenomen door Adolf Hitler.

Nietsche had een slechte gezondheid, zowel lichamelijk als geestelijk. Zijn functie als hoogleraar aan de universiteit van Bazel moest hij hierdoor opgeven. Hij stierf al op 55-jarige leeftijd. Nietzsche heeft veel geschreven en grote invloed gehad, zowel tijdens als na zijn leven.

Ontwikkeling

Maak jij weleens een tekening zonder hulp van je ouders, een meester of een juf? In dat geval ben je meester en vormgever van jouw eigen tekening!

Sommige mensen geloven dat het leven als een tekening is en de mens als een kunstenaar. De Duitse filosoof Friedrich Nietzsche was een van die mensen.

Tijdens je leven zijn er altijd mensen die iets van je verwachten. Bijvoorbeeld je ouders, de school en de buurt. In de tijd dat Nietzsche leefde was het vooral de kerk die voorschreef wat mensen moesten doen en laten. Nietzche vond dat je als mens niet als een lam moet zijn, maar als een kunstenaar. Hij bedoelde: in plaats van anderen te volgen kun je beter zelf bepalen wat je mooi en belangrijk vindt.

Maar in het echte leven kun je niet alleen maar kiezen. Een aantal dingen wordt bepaald door bijvoorbeeld je ouders of door hoe het leven nu eenmaal loopt. Nietzsche zegt niet dat je niet meer moet luisteren naar je ouders of naar de meester of juf. Wel vraagt Nietzsche jou om te blijven nadenken. Wat maakt volgens jou het leven mooi? En wat kun jij doen om het leven mooi te maken?

Play Video
Two cartoon characters, one male and one female, engaged in a conversation. The art style is whimsical and playful.
© Isis Nedloni

O
Maria Ossowska Poolse filosofe (1896 –1974)

De waarheid kan alleen worden onthuld door meningsverschillen. — Anette Cieraad, Schrijver

Biography

Ze was een Poolse socioloog en sociaal filosoof.

In 1925 behaalde ze een doctoraat in de filosofie aan de Universiteit van Warschau met een proefschrift over Bertrand Russell. Haar latere werk concentreerde zich op de filosofie en sociologie van de ethiek.

Tussen 1952 en 1956 kreeg ze een onderwijsverbod, terwijl sociologie als een "burgerlijke" discipline van Poolse universiteiten werd verwijderd.

Maria Ossowska en haar man Stanisław Ossowski worden beschouwd als een van de grondleggers van het gebied van "wetenschap van de wetenschap" (er verscheen in 1935 van hun een baanbrekend artikel in “The Science of Science”).

Waarheid

Waarheid kan best ingewikkeld zijn. “Hoezo?”, denk je misschien. Iets is toch waar of niet waar? Vaak is dat wel zo. Over veel zaken en dingen ben je het waarschijnlijk eens met je vriendjes, je ouders, je leerkracht of je klasgenoten. “In een bos staan veel bomen”. “Een olifant heeft een slurf”. Maar soms kom je tot de ontdekking dat je een andere mening hebt over wat waar is. Over de waarheid dus.

Soms is het moeilijk om de waarheid te ondekken. Je bent bijvoorbeeld aan het voetballen met een vriendje en hij schopt de bal door een ruit. De buurman komt boos naar buiten. Jullie zeggen allebei dat je het niet hebt gedaan. De buurman staat voor een raadsel. Twee uitspraken. Maar slechts een waarheid!

Waarheid kan ook veranderen. Tijdelijk zijn. Door een verandering van inzicht of kennis. Vroeger dachten de mensen dat de aarde plat was. Dat was toen ‘de waarheid’. Tot een ontdekkingsreiziger ontdekte dat de wereld niet plat maar rond was! Deze kennis leidde tot een ‘nieuwe waarheid’. Meningsverschillen gaan vaak over een ander idee, een andere visie op de waarheid. Zolang niemand een andere mening heeft over een waarheid zal die waarheid blijven bestaan. Zodra iemand een waarheid in twijfel trekt of er andere mening over heeft, ontstaat een gesprek. Een discussie. En dat gesprek zou er zomaar toe kunnen leiden dat “jouw waarheid” verandert.

Score

Score Download Score Play Video
A digital art piece featuring a human brain, a person's head with a thought bubble, and a visualization of sound waves. The background is a blue, starry sky.

P
Plato Griekse filosoof en schrijver (427 – 347 v.Chr.)

Denken is het spreken van de ziel met zichzelf. — Stefan Langeslag, schrijver

Biography

Plato was een oud-Griekse filosoof

Hij was de leermeester van Aristoteles. Zelf kreeg hij les van Socrates en Pythagoras, beiden ook beroemde denkers. Hij schreef over deugden, de staat, de ideeënleer en nog veel meer. Plato stichtte de Akademeia, om de jonge mensen van Athene onderwijs te geven in filosofie en sport. Je zou kunnen zeggen dat de Akademeia een voorloper van de universiteit was.

Denken

Denken doe je met je hoofd. De tafel van zes leer je uit je hoofd en als je niet oplet op school, dan vraagt de meester: “Waar zit je toch met je gedachten?”

Je kunt over verschillende dingen nadenken. Bijvoorbeeld over spelen met vrienden of het kiezen tussen een ijsje met vanille- of chocoladesmaak. Een gedachte lijkt wel een stemmetje in je hoofd dat altijd doorpraat.

Plato bedacht dat je met jezelf in gesprek gaat als je denkt. Dat doe je niet hardop, maar in gedachten door een voor- en een nadeel af te wegen, zoals bij het kiezen tussen de ijsjes. Als je je hoofd gebruikt kom je vaak tot een wijzer besluit, dan wanneer je zomaar wat kiest.

Maar Plato had het niet over ijsjes. Dat wat hij denken noemt, noemen wij meestal filosoferen. Als je filosofeert, denk je na over vragen die gaan over het leven. Bijvoorbeeld over wat er met je gebeurt na de dood. Of over de vraag wat goed is en wat slecht is. De antwoorden op deze vragen vind je volgens Plato door te voelen en door met je ziel in gesprek te gaan.

Je ziel heeft geen vorm en lijkt een innerlijk gevoel te zijn of een stem die wijs en vredig is. Door goed te luisteren en te voelen, kun je tot je eigen wijze woorden en tot de juiste keuzes komen.

Play Video
Two hands reaching upwards towards a dove, symbolizing freedom. The background depicts a lush green field with mountains in the distance under a clear sky.
© Azad Saber

Q
Suzi Quatro Amerikaanse zangeres en basgitariste (geb 1950)

Niets geneest zo goed als liefde en tijd.

Biography

Susan Kay Quatro is een Amerikaanse zangeres, basgitarist, songwriter en actrice. In de jaren zeventig scoorde ze een reeks hitsingles in Europa en Australië en bereikte ze nummer 1 in het VK en andere Europese landen en Australië met haar singles "Can the Can" (1973) en "Devil Gate Drive" (1974).

Ze heeft wereldwijd meer dan 50 miljoen platen verkocht en blijft live optreden. Quatro blijft ook actief in de radio-uitzendingen.

Genezing

Heb jij weleens je arm of je been gebroken? Dan weet je dat het eerst heel erg veel pijn doet. Je moet dan naar het ziekenhuis, en daar doet een dokter gips om je arm. Na een paar weken mag het gips er meestal weer af. Dan hebben je botten de tijd gekregen om te genezen en weer aan elkaar te groeien.

Misschien kreeg je toen ook wel een kaartje van je opa en oma, waarmee ze je beterschap wensten. Of misschien mochten vrienden mooie tekeningen op het gips maken. Dat helpt vaak om je beter te voelen: dat anderen lieve dingen voor je doen.

Daarom zegt Suzi Quatro dat niets zo goed geneest als liefde en tijd. Het helpt enorm als anderen je troosten wanneer je pijn hebt of verdrietig bent. Een knuffel van je vader of moeder doet soms al wonderen. Ook vrienden kunnen je helpen, door bijvoorbeeld met je te praten over wat je voelt. Dan merk je dat je niet alleen bent, en dat anderen voor je klaarstaan wanneer je ze nodig hebt. Dus, ken jij nog iemand die wel een kaartje of een knuffel kan gebruiken?

Score

Score Download Score Play Video
A black and white silhouette of a castle with a dragon, set against a backdrop that resembles a winding road or path.

R
Rainer Maria Rilke Oostenrijkse dichter en romanschrijver (1875 – 1926)

Ik geloof, ondanks alles, in de innerlijke goedheid van de mens. — Isabelle Dobbe, Schrijver

Biography

Hij werd een dichter in de Duitse taal. Dat werd in die tijd veel gesproken door de Tjechische elite. Rilke had een moeilijke relatie met zijn ouders. Als jongeman verhuisde hij naar Parijs, waar hij schreef over de kunstenaars Rodin en Cézanne.

Hij had steeds het gevoel geen vaderland te hebben. Daarom reisde hij veel en woonde hij door heel Europa. In 1926 stierf hij aan de gevolgen van leukemie. Behalve gedichten heeft Rilke veel brieven geschreven. Filosofen als Schopenhauer en Nietzsche hadden een grote invloed op zijn werk.

Angst

Ben je weleens verliefd op iemand geweest? En was je toen bang het te vertellen aan hem of haar? Volgens Rilke kun je die angst zien als een draak. Een draak die doet alsof hij jouw hart wil beschermen, maar je eigenlijk weerhoudt van wat je het liefste wilt doen.

Daarom roept de draak met rook uit zijn neus: “Die ander is zo slim en knap, die ziet jou vast niet staan!”. Dus zeg je niets en weet je zeker dat je hart niet gebroken wordt. Maar stel nou, dat die ander ook verliefd is op jou? Dan zou verkering krijgen toch het mooiste zijn wat er kan gebeuren? Dat zou een echte schat zijn. Maar de draak steekt daar een stokje voor met al die bangmakerij.

Rilke bedoelde met zijn uitspraak dat angst jou als een draak kan tegenhouden zodat je nooit gekwetst wordt. Maar ook dat je dat niet moet laten gebeuren, omdat de mooie schatten die hij bewaakt dan nooit van jou zullen zijn.

Dus wanneer je iets niet durft, stel je dan die briesende draak voor. Wat ligt er achter hem op je te wachten? Er is moed voor nodig om de draak te verslaan, maar als de schat het waard is, kan je er het beste toch op wagen, voor jezelf.

Play Video
Two men sitting on a subway train, engrossed in their reading materials.
© Ewing Paddock

S
Annie M. G. Schmidt Nederlandse schrijver (geb. 2003)

Alle verhalen eindigen gelukkig als je maar op tijd stopt.

Biography

Hij schreef veel over zijn vriend Socrates. Zonder Xenophon hadden we nu veel minder over deze filosoof geweten.

Daarnaast schreef hij vooral over oorlog en politiek. Een belangrijk werk is de Anabasis. Dat betekent ‘tocht naar het binnenland’ en is een verslag van een grote veldtocht waaraan Xenophon deelnam.

Omdat hij het niet eens was met de politieke gang van zaken in zijn geboortestad, heeft hij een groot deel van zijn leven buiten Athene gewoond.

Timing

Stel je voor dat je van je fiets valt en dat je knie open ligt. Dan doet je lichaam pijn. Maar pijn kun je ook van binnen voelen. Bijvoorbeeld wanneer je bang, boos of verdrietig bent. Je kunt je geraakt voelen.

Dat kan gebeuren als je iets heel mooi vindt, zoals een film of een liedje, of als iemand iets liefs tegen je zegt waar je blij van wordt. Maar het kan ook iets vervelends zijn. Bijvoorbeeld als iemand tegen je zegt dat hij niet met je wil spelen. Daar word je misschien wel heel verdrietig van. Wat we moeilijk of pijnlijk vinden of juist heel mooi, dat is voor iedereen anders.

Heb je wel eens een kampvuur van dichtbij gezien? Hoe dichter je bij het vuur komt, hoe meer warmte je voelt. En hoe verder je van het vuur af staat, hoe minder warmte je voelt. Als je het vuur aanraakt, dan kun je het op je huid voelen branden.

Of je nu wordt geraakt door pijnlijke woorden of juist door liefde en schoonheid, je wordt alleen geraakt door dat wat dicht bij je is, datgene waar je om geeft. Dit kunnen mensen of dingen zijn.

Play Video
Greta Thunberg with a bird on her shoulder, painted in an impressionistic style.
© van Ginkel

T
Greta Thunberg Zweeds milieuactivist (geb. 2003)

We hoeven alleen maar wakker te worden en te veranderen.

Biography

Thunbergs activisme begon toen ze haar ouders overhaalde om levensstijlkeuzes te maken die hun eigen ecologische voetafdruk verkleinden. Op 15-jarige leeftijd begon ze haar vrijdagen buiten het Zweedse parlement door te brengen om op te roepen tot krachtigere maatregelen tegen klimaatverandering. Thunberg viel aanvankelijk op vanwege haar leeftijd en haar ongecompliceerde en botte manier van spreken, zowel in het openbaar als tegenover politieke leiders in vergaderingen, waarin ze wereldleiders bekritiseert omdat ze er niet in zijn geslaagd om voldoende actie te ondernemen tegen de klimaatcrisis.

Al snel hielden andere studenten wereldwijd zich bezig met soortgelijke protesten.

Haar plotselinge opkomst tot wereldfaam maakte haar zowel een leider in de activistische gemeenschap als een doelwit voor critici.

Verandering

Overdag zijn we wakker en ’s nachts slapen we. Dat is alleen ons lichaam. Maar in je gedachten kun je ook slapen. Misschien is wel eens tegen je gezegd, wanneer je niet oplette in de klas: “Zit niet zo te slapen!” Wat bedoelen ze daarmee? Wees aanwezig in de klas, met al je gedachten!

Zo werkt het ook met andere dingen. Meestal zitten mensen een beetje te slapen in hun gedachten. Ze doen dagelijkse dingen automatisch, zonder erbij na te denken. Dit is vaak handig, maar soms niet. Als we ons best doen om wakker te worden, zien we soms opeens hoe we iets kunnen veranderen in onszelf en in de wereld om ons heen.

Greta Thunberg was eerst alleen maar verdrietig over hoe onbewust mensen omgaan met de aarde, en ze voelde zich machteloos. Maar dit veranderde toen ze inzag dat zij iets kon doen! Dit gaf haar kracht en vertrouwen in haarzelf. Zo wist ze bewustzijn op te wekken over het klimaat. Maar bovenal gaf ze heel veel kinderen het gevoel: ik kan iets doen! Dat geeft hoop en vertrouwen. Wakker worden betekent dat je je realiseert dat je sterker bent dan je denkt, en dan kun je bergen verzetten.

Wakker worden betekent dat je je realiseert dat je sterker bent dan je denkt. En als je eenmaal wakker bent, dan kun je bergen verzetten!

Score

Score Download Score Play Video
A whimsical painting of colorful cartoon characters of a family in love, on a unicycle; dancing and playing with a baby, elephant, and giraffe.
© Marianne van der Tak

U
Brenda Ueland Amerikaanse schrijfster (1891 – 1985)

Tenzij je luistert, kun je niemand kennen.

Biography

Brenda Ueland was een journalist, redacteur, freelance schrijver en docent schrijven.

Ueland groeide op in een relatief vooruitstrevend huishouden. Haar vader, een immigrant uit Noorwegen, was een vooraanstaand advocaat en rechter en haar moeder was een suffragette (lid van een activistische vrouwenorganisatie).

Ueland zou haar leven doorbrengen als een fervent feministe en zou volgens twee regels hebben geleefd: de waarheid vertellen en nooit iets doen wat ze niet wilde.

Luisteren

Door te luisteren met plezier trek je de ander aan als een magneet. Je hoeft geen ingewikkelde vragen te stellen of met slimme oplossingen te komen. Door jouw aandacht kan de ander zich vrijuit laten – ja, als een vrolijk dier dat niet is aangelijnd. Je moet benieuwd zijn.

Luisteren is als tegen de ander zeggen: laat jezelf maar zien!

Voor iemand anders ben jij als een geheim. Wie jij bent, kan niemand zomaar raden of voor je invullen. Iemand anders is voor jou ook voor het grootste deel onbekend. Totdat je eens goed gaat luisteren…

Een goede luisteraar is als een sleutel die in de spreker allerlei onbekende kamers kan openen. Daarin zitten talenten en mooie verhalen, belangrijke gedachten of grappige ideeën. Wil je in die kamers worden rondgeleid? Jouw nieuwsgierigheid zet de ander in de ‘spotlight’. Ga rustig zitten luisteren en geef de ander ruimte en tijd.

Wanneer je praat geef je woorden aan wat er in je om gaat. Jouw talenten, verhalen, gedachten en ideeën worden echt want ze worden gehoord. Jezelf uitspreken is je Zelf uitspreken. Zo ontdek je telkens meer van je-zelf! Daarom hebben we anderen nodig. We moeten luisteraars zijn om onszelf en elkaar te kunnen kennen. Hoe klinkt dat? Vertel me meer.

Score

Score Download Score Play Video
A vibrant portrait of a man in a cowboy hat, rendered in a mosaic style.

V
Joost van den Vondel Nederlandse dichter en toneelschrijver (1587 – 1679)

Wie zijn geluk niet kent, leeft ongelukkig in rijk bezit. — Maaike Merckens, Schrijver

Biography

Hij werd in Keulen geboren. Hij verhuisde naar Nederland toen hij 8 jaar oud was, eerst naar Utrecht en twee jaar later naar Amsterdam. Daar woonde hij met zijn ouders in de Warmoesstraat.

Hij werd de bekendste Nederlandse dichter en toneelschrijver. In Amsterdam is een park naar hem vernoemd en ieder jaar wordt op 1 januari zijn beroemdste toneelstuk opgevoerd, de Gijsbrecht van Aemstel.

Tot aan zijn dood op 91-jarige leeftijd heeft Vondel veel familieleden verloren. Drie van zijn vijf kinderen stierven jong. De gedichten die hij erover schreef zijn nog steeds bij veel mensen geliefd.

Zelfkennis

Zeg jij wel eens hardop wat je denkt? Stel je voor dat je dan moet vluchten, omdat de politie je zoekt en je daarvoor wil straffen. Joost van den Vondel maakte dat mee. Hij schreef prachtige toneelstukken en gedichten, maar veel van die gedichten gingen over machtige mensen met wie hij het niet eens was.

En die mensen waren daar niet blij mee. Hij moest vluchten en bedacht hoe fijn het zou zijn om te mogen zeggen wat je denkt. Maar in de tijd dat hij wel kon zeggen wat hij dacht, vond hij dat juist normaal, en helemaal niet bijzonder. Dat maak je zelf vast ook wel eens mee.

Je gaat bijvoorbeeld iedere dag naar school en daar heb je niet altijd zin in. Maar wanneer je ziek wordt en niet naar school kunt, besef je ineens dat je iets mist. Op school zie je je vrienden en daar kun je voetballen. Hieraan denken kan je gelukkig maken, want je weet dat je weer kunt doen wat je zo leuk vindt, maar dat kan pas zodra je beter bent. Besef dus maar goed, hoeveel geluk je nu al hebt.

Play Video
an abstract art piece featuring a colorful, multi-faced figure with various expressions and elements.

W
Ludwig Wittgenstein Oostenrijks-Britse filosoof (1889 – 1951)

Waarover men niet kan spreken, daarover moet men zwijgen. — Sabine Wassenberg, Schrijver

Biography

Ludwig groeide op in Wenen als kind van een rijke familie. Als jongeman vertrok hij naar Engeland om werktuigbouwkunde te studeren. Door de wiskundige problemen die hij daarbij tegenkwam, raakte hij geïnteresseerd in logica en filosofie. In zijn boek ‘Tractatus logico-filosoficus’ beweerde hij alle filosofische problemen te kunnen oplossen door logisch gebruik van taal. Ook stelde hij, dat sommige dingen niet met taal te beschrijven zijn. Later in zijn leven dacht hij niet meer over taal als logisch middel, maar eerder als een spel of een zoektocht om de wereld te beschrijven. Hij werd hoogleraar in Cambridge en inspireerde behalve filosofen ook veel kunstenaars.

Onwetendheid

In onze taal kunnen we veel dingen beschrijven. We kunnen zinnen maken en met elkaar praten. Soms zeg je dingen die waar zijn, zoals: “1+1=2”. En soms zeg je dingen die niet waar zijn, zoals: “Ajax wint altijd van PSV”. Of je roept iets dat klinkklare onzin is, zoals: “Petra behekst de trap met goud in water”.

Het maakt veel uit welke woorden je in een zin gebruikt en dat je die in de juiste volgorde zet, anders klopt er niets van. Maar sommige dingen zijn met geen pen te beschrijven. Ze zijn onzichtbaar en mysterieus, ongrijpbaar als een sprookje. Zo zijn ook enkele onderwerpen in het filosofische ABC raadselachtig. Ken je deze al: wat was er eerder, de kip of het ei? Of: mag je liegen? Of: bestaat God? Of: bestaan spoken? En: waarom zijn wij hier op aarde? Wie weet hierover de waarheid? De echte, absolute, zekere waarheid? Niemand…

Sommige dingen zijn logisch en duidelijk met woorden te beschrijven, maar op filosofische vragen kan iedereen een ander antwoord geven. Je kunt dan maar beter niet beweren dat jij de absolute waarheid kent, want je weet nooit echt zeker of je gelijk hebt.

Play Video
A vibrant fantasy artwork featuring a fierce dragon with flames, set against a dramatic sky.

X
Xenophon van Athene Griekse schrijver en auteur (430 - 355 v.Chr.)

Vuur brandt slechts hen, die het aanraken. — Inge de Vries

Biography

Hij schreef veel over zijn vriend Socrates. Zonder Xenophon hadden we nu veel minder over deze filosoof geweten.

Daarnaast schreef hij vooral over oorlog en politiek. Een belangrijk werk is de Anabasis. Dat betekent ‘tocht naar het binnenland’ en is een verslag van een grote veldtocht waaraan Xenophon deelnam.

Omdat hij het niet eens was met de politieke gang van zaken in zijn geboortestad, heeft hij een groot deel van zijn leven buiten Athene gewoond.

Karma / Risico

Stel je voor dat je van je fiets valt en dat je knie open ligt. Dan doet je lichaam pijn. Maar pijn kun je ook van binnen voelen. Bijvoorbeeld wanneer je bang, boos of verdrietig bent. Je kunt je geraakt voelen.

Dat kan gebeuren als je iets heel mooi vindt, zoals een film of een liedje, of als iemand iets liefs tegen je zegt waar je blij van wordt. Maar het kan ook iets vervelends zijn. Bijvoorbeeld als iemand tegen je zegt dat hij niet met je wil spelen. Daar word je misschien wel heel verdrietig van. Wat we moeilijk of pijnlijk vinden of juist heel mooi, dat is voor iedereen anders.

Heb je wel eens een kampvuur van dichtbij gezien? Hoe dichter je bij het vuur komt, hoe meer warmte je voelt. En hoe verder je van het vuur af staat, hoe minder warmte je voelt. Als je het vuur aanraakt, dan kun je het op je huid voelen branden.

Of je nu wordt geraakt door pijnlijke woorden of juist door liefde en schoonheid, je wordt alleen geraakt door dat wat dicht bij je is, datgene waar je om geeft. Dit kunnen mensen of dingen zijn.

Play Video
An orange tabby cat strums a guitar under a full moon, creating a ball of wool, with knitting needles playfully flying around.
© Loes Oosterveen

Y
Malala Yousafzai Pakistaanse kinderrechtenactiviste (geb. 1997)

We beseffen het belang van licht als we duisternis zien.

Biography

Malala Yousafzai is een Pakistaanse vrouwelijke onderwijsactiviste en op 17-jarige leeftijd de jongste winnaar van de Nobelprijs voor de Vrede. Ze staat bekend om haar pleitbezorging voor de mensenrechten en de opvoeding van vrouwen en kinderen.

Yousafzai en twee andere meisjes werden neergeschoten en ernstig gewond bij een moordaanslag als vergelding voor haar activisme. De aanslag op haar leven leidde tot een internationale golf van protest.

Na haar herstel werd Yousafzai een prominente activist voor het recht op onderwijs. In 2020 behaalde ze een graad in Filosofie, Politiek en Economie aan de Universiteit van Oxford.

Licht

Op het moment dat het donker is en wij niet kunnen zien, waarderen we het belang van licht in ons leven. Maar Malala doelde op iets meer dan dit. Denk maar eens aan momenten dat jij je alleen voelt ook al ben je omringd met vrienden en familie. Of het idee dat je nog zo hard je best doet maar iets gewoon niet lukt. Soms kom je voor uitdagingen te staan die het lastig maken om positief te blijven.

Met dit gevoel kreeg Malala ook te maken toen zij slachtoffer werd van geweld [vanwege haar strijd voor meisjes om naar school te mogen. Onderwijs voor meisjes is namelijk niet in elk land zo goed geregeld als in Nederland]. Door het kwaad dat haar is aangedaan en het overkomen van deze donkere en moeilijke tijd, kon Malala het licht in haar leven nog meer waarderen. Zij gebruikte het positieve in de wereld, haar eigen kracht en het lichtpuntje in de duisternis als nieuwe motivatie om door te gaan met haar oproep en strijd voor gelijkheid en onderwijs.

Dat is heel knap, of niet? Malala heeft mensen van over de hele wereld weten te raken. Ook jij hebt deze kracht in jezelf zitten. Ook jij kan het verschil maken in de wereld en in jouw leven. Jouw stem is belangrijk en doet er toe. Gebruik hem voor goed en laat het licht in je leven je sturen.

Score

Score Download Score Play Video
A modern colorized version of the Flammarion engraving
© Wikipedia

Z
Alenka Zupančič Sloveense filosoof (geb. 1966)

Het echte gebeurt precies als het onmogelijke.

Biography

Alenka Zupančič is een Sloveense filosoof wiens werk zich richt op de psychoanalyse en de continentale filosofie.

Zupančič studeerde in 1990 af aan de Universiteit van Ljubljana en promoveerde in 1995.

Zupančič heeft over verschillende onderwerpen geschreven, waaronder ethiek, literatuur, komedie en liefde. Ze is het meest bekend als een Nietzsche-geleerde en heeft veel video's op YouTube waarin ze over haar werk praat. Ze heeft 242 werken en 305 publicaties op haar naam staan, in 6 talen.

Het Onmogelijke

Ben je wel eens verliefd geworden op een leuke klasgenoot? Of heb je wel eens ruzie gemaakt met een vriend of vriendin? Die dingen had je van tevoren waarschijnlijk niet zien aankomen. Met andere woorden: het leven loopt vaak anders dan je verwacht!

Dingen gebeuren vaak zonder dat we er op voorbereid zijn. Dat kan iets naars zijn, zoals een ruzie of een ongeluk, maar het kan ook wat moois zijn, zoals een goede mop of een nieuwe vriendschap. En ook zelf doen we soms dingen waarvan we vooraf nooit hadden kunnen bedenken dat we ze zouden doen. Je hebt misschien wel eens gedacht: waarom reageerde ik zo? Waarom werd ik zo boos of zo blij?

De Sloveense filosofe Alenka Zupancic zegt daarom: het echte leven gebeurt als het onmogelijke. Dat klinkt gek, want wat onmogelijk is kan natuurlijk niet. Maar ze wil daarmee zeggen dat de belangrijke gebeurtenissen in ons leven van tevoren onmogelijk lijken. We hadden er nooit rekening mee gehouden, het komt onverwacht. Maar juist de momenten waardoor we worden verrast en waar we niet op voorbereid waren, veranderen ons het meest.

Het onmogelijk gebeurt! Hoe ga jij om met plotselinge gebeurtenissen of onverwacht gedrag van jezelf?

Score

Score Download Score Play Video